کتاب سیاست های فرهنگی در آئینه وصیت نامه امام خمینی (ره) منتشر شد

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «سیاست های فرهنگی در آئینه وصیت نامه امام خمینی (ره)» توسط شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی منتشر شد.

در مقدمه کتاب سیاست‌های فرهنگی در آئینه وصیت نامه امام خمینی (ره) چنین آمده است: آنچه از وصیت نامه حضرت امام خمینی (ره) استخراج شده این است که ایشان به مبادی معرفتی فرهنگی و منابع انسانی حوزه فرهنگ توجه ویژه دارند و این حوزه‌ای است که باید با نگاه تربیتی به آن توجه کرد.

حجت الاسلام حاج سید جوادی در تشریح پژوهش صورت گرفته در شورای تخصصی حوزوی با عنوان «سیاست‌های فرهنگی بر اساس وصیت‌نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره)» گفت: در سال ۱۳۸۷ مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در نوزدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (ره) تذکری به مسئولین و مردم دادند که وصیت نامه امام خمینی (ره) راهنمای عمل موقتی و مقطعی نبوده و کماکان نشانه راهی برای همه است و درخواست کردند مسئولین این وصیت نامه را بازخوانی کرده و به آن توجه کنند.

وی ادامه داد: این مسئله در یکی از جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی که نهاد اصلی سیاستگذاری فرهنگی کشور است در همان سال مطرح شد تا این وصیت نامه با رویکرد فرهنگی مورد توجه و بازخوانی قرار گیرد.

استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: بر این اساس شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مطالعاتی انجام داد تا مشخص شود که آیا می‌توان بر اساس وصیت نامه حضرت امام خمینی (ره) و با استعانت از بیانات دیگر ایشان به عنوان شرح، تفسیر و بسط موارد وصیت نامه اصولی در طزار سیاست فرهنگی تدوین شود؟

این محقق و پژوهشگر حوزوی با بیان اینکه چندین جلسه کارشناسی برگزار شد تا به یک روش استخراج سیاست از وصیت رسیدیم، گفت: این روش متکی بر این بود که اولاً حضرت امام خمینی (ره) را به عنوان یک شخصیت دارای اندیشه‌های راهبردی غنی و بی نظیر در نظام جمهوری اسلامی و سرزمین ایران در نظر بگیریم.

وی ادامه داد: باید توجه داشته باشیم وصیت نامه برای آینده بعد از شخص نوشته می‌شود و حضرت امام خمینی (ره) نیز با نگاهی رو به آینده وصیت نامه شأن را تنظیم کردند و نکته سوم اینکه وصیت نامه با این ملاحظات یک منبع نسبتاً غنی از دیدگاه‌های راهبردی و بینش‌های عمیق حضرت امام خمینی (ره) برای استخراج راهبردهای معطوف به آینده است.

حاج سیدجوادی افزود: برای این کار لازم بود ذیل بندهای وصیت نامه نگاهی به میدان عمل فرهنگی خودمان نیز داشته باشیم و بر اساس وضعیت میدان، آن تفکرات را به راهبرد تبدیل کنیم.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: چیزی که به عنوان محصول این مطالعه شکل می‌گرفت یک رفت و برگشت بین بینش‌ها و تفکر راهبردی امام خمینی (ره) و مضامین آن بود که در ادامه بر اساس آن مضامین شناسایی میدان و محیط فرهنگی را انجام دادیم و و بعد استخراج آن بینش‌ها در چهارچوب ساختارهای سیاستی و راهبردی شروع شد.

وی گفت: فرآیند نظری کار چنین پیش رفت که ما یک هدف و آرمان کلان برای کلیت سیاست فرهنگی در نظر گرفتیم و بر این اساس مضامین تحقق آن اهداف را استخراج کردیم.

حجت الاسلام حاج سید جوادی افزود: در گام بعدی چالش‌های محیط و میدان را بر اساس آن مضامین شناسایی کردیم و با نگاه به وصیت نامه حضرت امام خمینی (ره) قوت‌ها، امتیازها و توانمندی‌های نظام جمهوری اسلامی را در آن محورهای شناسایی شده تعیین کردیم.

وی ادامه داد: بر اساس بینش حضرت امام خمینی (ره) و مضامین موجود در کلام ایشان و همچنین رویکرد امام خمینی (ره) در مواجهه با آن چالش، کنش مؤثر بر مسئله را شناسایی و در ادامه بر اساس آن بینش، چالش و ظرفیت‌های نظام به مجموعه‌ای از سیاست‌های فرهنگی دست پیدا کردیم.

استاد حوزه علمیه گفت: این سیاست‌ها طراز دستگاهی نداشت و فرا دستگاهی بود و ما سعی کردیم برای برخی از این سیاست‌ها، دستگاه‌های فرهنگی که می‌توانند در تحقق و اجرای آن سیاست مؤثر واقع شوند را فهرست کرده و اقدامات سیاستی آنها را تا حدودی تعیین کنیم.

حاج سیدجوادی افزود: نتیجه این فرآیند چند اتفاق بود؛ اول اینکه مجموعه‌ای از سیاست‌های فرهنگی را در نظام داشتیم که در این مورد سعی کردیم آن سیاست‌ها را که در حال اجرا بود و موفقیتی داشت تقویت کنیم.

وی ادامه داد: در برخی موارد برخی سیاست‌ها نیاز به اصلاح و نوسازی داشت یعنی سیاست‌های عملی ما نیازمند اصلاح، بازسازی و نوسازی بود و در برخی عرصه‌ها نیز با خلاء سیاستی مواجه شدیم که یا قبلاً دارای اهمیت نبوده و یا اگر هم بود به دلایلی سیاست‌های مشخصی شکل نگرفته بود و کاستی سیاستی داشتیم.

وی با اشاره به اینکه خروجی کار بر اساس آن نظام مضامینی که استخراج شده بود به شش بخش اصلی دسته بندی شد، گفت: منابع معرفتی فرهنگ، نظام انگیزه و اراده ملی، هویت ملی (اسلامی ایرانی) و مؤلفه‌های آن، توجه به منابع انسانی حوزه فرهنگ، توجه به مبادی سازمانی و نمادی حوزه فرهنگی و نمادهای اصلی فرهنگ ساز و موضوع فرهنگ در ارتباط با امت اسلامی شش دسته اصلی بود که به دست آمد.

این محقق و پژوهشگر حوزوی با تاکید بر اینکه حضرت امام خمینی (ره) به حوزه مبادی معرفتی فرهنگی و منابع انسانی حوزه فرهنگ توجه ویژه دارند و این حوزه‌ای است که باید با نگاه تربیتی به آن توجه کرد، افزود: مقدمه وصیت نامه ایشان کاملاً اشاره به خاستگاه معرفتی ملت ایران و اتکا به قرآن و اهل بیت (ع) دارد و یکی از آسیب‌هایی که ایشان نسبت به وضعیت فرهنگی ما دارند فاصله افتادن بین این منابع معرفتی فرهنگی و جامعه است.

وی ادامه داد: امام خمینی (ره) این دغدغه را داشتند که در نظام علمی نیز یک همبستگی با محوریت و مرجعیت مکتب اهل بیت (ع) و معرفت دینی ایجاد شود و هنوز هم این موضوع چالش اصلی نهادهای علمی و محل خیزش بسیاری از چالش‌های فرهنگی ماست.

حجت الاسلام حاج سید جوادی با بیان اینکه نظام تربیت منابع انسانی که از نظام آموزش عمومی تا آموزش عالی را در بر می‌گیرد مورد توجه حضرت امام خمینی (ره) بوده است؛ گفت: ما در این نظام‌ها تا پیش از انقلاب خودباختگی فرهنگی یک صد ساله را تجربه کردیم و ساختارها، مفاهیم و محتوی آموزش علمی کشور متأثر از نظام تربیتی غربی بود و کشور با استعمار فرهنگی، معرفتی و فرهنگی مواجه بود و بخش زیادی از نخبگان علمی متأثر از این نظام بوده و آسیب دیدند و به تبع جامعه را نیز دچار آسیب کردند.

وی افزود: آزاد سازی نظام تربیت منابع انسانی از مهد کودک تا نظام آموزش عالی یکی از دغدغه‌های جدی حضرت امام خمینی (ره) است و مرزبندی با مراکز علمی آموزشی که تداوم آن نظام استعماری فرهنگی و علمی را ایجاد می‌کردند یکی از مطالبات صریح ایشان است.

استاد حوزه علمیه قم در پایان با اشاره به اینکه رویکرد امام در این مسائل رویکرد محافظه کارانه نیست بلکه رویکرد فعال و انقلابی است، تاکید کرد: ممکن است امکانات میدان ما محدود باشد و یا در سازماندهی ظرفیت‌ها برای جهت دهی به این سمت به اندازه کافی اهتمام نداشتیم اما این دلیل نمی‌شود که در تبیین مواضع حق خود دچار کم کاری باشیم.